(Sefydliad Iechyd y Byd, 2023)

Mae iechyd y geg yn hanfodol ar gyfer iechyd cyffredinol ac ansawdd bywyd. Mae clefydau’r geg fel clefydau periodontol (deintgig), pydredd dannedd, canser y geg a chlefydau anhrosglwyddadwy fel diabetes a chlefydau cardiofasgwlaidd yn rhannu ffactorau risg cyffredin, gan gynnwys ysmygu, yfed alcohol ac arferion dietegol gwael.

Mae clefydau’r geg yn cael effaith anghymesur ar boblogaethau difreintiedig a bregus ar hyd eu hoes.

Mae atal yn hollbwysig i wella iechyd y geg. Mae hyn yn cynnwys ymddygiad fel:

• bwyta diet iach a chyfyngu ar gymeriant siwgr
• cyflawni arferion hylendid y geg dyddiol, effeithiol trwy frwsio dannedd gan ddefnyddio past dannedd sy’n cynnwys fflworid ddwywaith y dydd
• cael archwiliadau deintyddol rheolaidd

Mae’r pecyn cymorth Delivering Better Oral Health yn adnodd wedi’i seilio ar dystiolaeth sydd â’r nod o sicrhau ymagwedd gyson ar draws y DU tuag at atal clefydau’r geg.

Yng Nghymru, mae dwy rhaglen genedlaethol i wella iechyd y geg:

Cynllun Gwên

Mae’r Cynllun Gwên yn rhaglen genedlaethol i wella iechyd y geg sy’n cael ei hariannu gan Lywodraeth Cymru ac sy’n gweithio ar draws amgylcheddau a phroffesiynau i wella iechyd y geg ymhlith plant ifanc yng Nghymru.

Gwên am Byth

Rhaglen genedlaethol i wella iechyd y geg yw Gwên am Byth, sy’n cael ei darparu gan Wasanaethau Deintyddol Cymunedol yng Nghymru ac sydd â’r brif nod o wella iechyd a hylendid y geg ymhlith pobl hŷn sy’n byw mewn cartrefi gofal. Mae’r rhaglen yn cynnig cymorth i staff cartrefi gofal i gynnal iechyd y geg ac asesu risgiau iechyd y geg ymhlith eu preswylwyr.