Yng Nghymru, cafwyd 38,841 beichiogrwydd (69.4 fesul 1000 o fenywod 15-44 oed) yn 2018 (ONS, 2020) a 29,704 o enedigaethau byw yn 2019 gyda Chyfradd Ffrwythlondeb Cyffredinol o 53.3 fesul 1,000 o fenywod 15-44 oed (ONS, 2020).

Mae Sefydliad Iechyd y Byd (WHO, 2021) yn amlygu pwysigrwydd dechrau cynnar iach:

Iechyd cyn beichiogrwydd

Dylai pobl sydd yn ystyried beichiogi gael eu sgrinio am broblemau iechyd am fod iechyd cyffredinol ac ymddygiad yn ymwneud ag iechyd y rhieni yn gallu effeithio ar ffrwythlondeb, iechyd mamau a thebygolrwydd y babanod o ddatblygu cyflyrau cronig yn nes ymlaen mewn bywyd.  Mae ymddygiad yn ymwneud ag iechyd yn cynnwys: cynnal pwysau iach, bod yn egnïol yn gorfforol, ddim yn smygu, cyfyngu ar y defnydd o alcohol, osgoi sylweddau anghyfreithlon ac ymarfer rhyw diogel.

Beichiogrwydd

Yn ystod y 40 wythnos o feichiogrwydd, mae amgylchedd iach a ffordd o fyw iach yn bwysig i iechyd menyw wrth i’w chorff newid.  Mae gofal iechyd o ansawdd uchel yn cynnwys monitro, cefnogi ac addysgu darpar rieni, yn hanfodol.

Genedigaeth

Gall fod angen gofal proffesiynol ar unwaith os oes cymhlethdodau wrth roi genedigaeth.  Dyma pam y mae gofal obstetrig a newyddenedigol brys yn cael effaith sylweddol ar leihau salwch a marwolaeth ymysg mamau a’u babanod newydd-anedig.

Gofal ôl-enedigol

Gan fod y risg o farwolaeth ar ei uchaf ymysg babanod newydd-anedig, mae monitro iechyd mamau a babanod newydd-anedig yn hanfodol yn ystod y cyfnod ôl-enedigol.  Mae wedi ei brofi bod canfod a rheoli symptomau yn gynnar yn lleihau cymhlethdodau a marwolaethau.

Mae bwydo ar y fron yn hanfodol ar gyfer dechrau iach mewn bywyd ac mae bwydo ar y fron am chwe mis yn hybu ymlyniad ac yn rhoi’r maint cywir o faethynnau i fabanod newydd-anedig.  Mae bwydo ar y fron hefyd yn lleihau’r perygl o ganser yr ofari ymysg menywod ac yn arwain at ddychwelyd i’r pwysau cyn beichiogi yn gyflymach o’i gymharu â bwydo â fformiwla.